Hoe domrechts islamkritiek heeft gekaapt
Bill Maher is een Amerikaanse standup-comedian annex talkshow host, wiens vlijmscherpe analyses ik doorgaans erg kan waarderen. Daarbij kan hij ook erg grappig zijn.
De man laat zich niets gelegen liggen aan de publieke opinie, en is na de invasie in Irak – waar hij het faliekant mee oneens was – tijdens de nationalistische hysterie, die de VS destijds weer eens meer dan ooit in zijn greep had, zelfs door zijn toenmalige werkgever van de buis geschopt wegens ‘on-Amerikaanse uitspraken.’ Later kwam hij terug op HBO.
Hij is daarnaast een fervent criticus van welke religie dan ook, getuige zijn film ‘Religulous’, waar hij het af en toe lelijk aan de stok krijgt met gelovigen alleen maar vanwege het stellen van vragen. Ik ben zelf atheïst, dus ook daar kan ik me in verplaatsen (overigens is het in de VS vrij merkwaardig om openlijk voor je atheïsme uit te komen, en zeker buiten de grote steden word je daar tamelijk argwanend op aangekeken, alsof het betekent dat je er verder geen enkele normen en waarden op na houdt. Mijn Amerikaanse vriendin, tevens atheïst, houdt het normaal gesproken dan ook maar voor zich, eigenlijk net zoals je hier in Nederland eigenlijk niet zo met je geloof te koop verondersteld wordt te lopen. Dus als je zo tegen religie tekeer gaat als Maher verzeker je je in de VS van een groot aantal vijanden).
Enige weken geleden stelde Maher in een uitzending dat de liberals (niet te verwarren met onze zogenaamde liberalen; in de VS staat liberal als links-vrijdenkend tegenover rechts-conservatief) zich ten opzichte van de islam lang niet zo kritisch opstellen als ten opzichte van andere godsdiensten, maar dat wel zouden moeten doen. Dat deed behoorlijk veel stof opwaaien onder zijn fans.
Michael Moore, nog zo iemand die het ooit zwaar heeft moeten bezuren dat hij de invasie in Irak bekritiseerde, wijst er in een artikel ter verdediging van Maher op dat we inderdaad niet zo makkelijk lachen als Maher de islam aanvalt als wanneer hij dat met het christendom doet. Maar waarom is dat zo?
Ik had er wel een gevoel bij maar kon de vinger er niet op leggen, maar ik denk dat Moore dat wel gelukt is.
Moore wijst erop dat alhoewel over de gehele geschiedenis gezien je niet kunt zeggen dat de islam gewelddadiger is geweest dan het christendom, het momenteel wel gevaarlijker is de islam belachelijk te maken dan het christendom. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat dat waar is. Of dat intrinsiek aan de islam ligt of aan de omstandigheden waarin de meeste islamitische landen en/of moslims verkeren is daarbij overigens nog een heel andere vraag. Ik neig naar het laatste.
Moore komt met twee redenen waarom de liberals zich niettemin ongemakkelijk voelen bij dit soort kritiek op de islam. De eerste is dat er in de VS (en ik denk dat we dat een-op-een kunnen doortrekken naar onze moerasdelta) moslims al vele jaren structureel in de hoek gezet worden, en het beschaafdere (minderheids)deel van de bevolking voelt zich daar bepaald onprettig bij. Daarom hoort men liever niet ook nog eens dit soort kritiek op de islam. Ze liggen al onder, waarom dan dit nog eens erover heen, is het gevoel. Maar ja, bepaalde kritiek op zo’n religie kan wel terecht zijn, natuurlijk.
De tweede reden is een specifiek Amerikaanse: nadat het Amerikaanse volk middels leugens over allerlei bedreigingen twee oorlogen tegen islamitische volken ingerommeld is tegen Irak en Afghanistan, en er bovendien in diverse landen drone-aanvallen worden uitgevoerd, zijn de liberals erg argwanend ten aanzien van welk angstverhaal over moslims dan ook geworden. Bang, dat dat als een excuus gebruikt zal worden voor een volgende oorlog, tegen Iran of zo.
Moore legt uit hoe de Amerikaanse wapenindustrie in paniek raakte toen de Koude Oorlog ineens afliep, en een nieuwe islamitische dreiging daarom voor hen bijzonder nuttig was. Daarnaast is er de hele Homeland Security-industrie op touw gezet met die werkelijk afgrijselijke islamitische dreiging als excuus. Ook om die reden zitten de liberals niet te wachten op het zoveelste islamistische angstverhaal.
Bill Maher is zelf de laatste om daar in te trappen, maar hij zegt wel toch gewoon wat hij van een religie als de islam vindt. En ja, in dit geval is dat o.a. om bovengenoemde redenen ongemakkelijk. Ik weet nog steeds niet goed of, en zo ja in hoeverre, ik het met Maher eens ben, maar Michael Moore verklaart in elk geval een deel van het ongemakkelijke gevoel.