|
|  |
Politieke onrust duurt voort in Oekraïne
Bas van der Plas - 14.02.2010 15:28
Nu Julia Timosjenko heeft aangekondigd de uitslagen van de tweede ronde van de presidentsverkiezingen van 7 februari bij de rechtbank aan te zullen vechten blijft Oekraïne verwikkeld in politieke conflicten. De verkiezingen om het presidentschap werden gewonnen door Viktor Janoekovitsj, die zijn rivaal Timosjenko met een marge van iets meer dan 3 procent versloeg.
Na 2e ronde presidentsverkiezingen 2010
Politieke onrust duurt voort in Oekraïne
Nu Julia Timosjenko heeft aangekondigd de uitslagen van de tweede ronde van de presidentsverkiezingen van 7 februari bij de rechtbank aan te zullen vechten blijft Oekraïne verwikkeld in politieke conflicten. De verkiezingen om het presidentschap werden gewonnen door Viktor Janoekovitsj, die zijn rivaal Timosjenko met een marge van iets meer dan 3 procent versloeg.
door Bas van der Plas/INSUDOK
Ondanks de goedkeuring van de uitslagen door internationale waarnemers en een uitspraak van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), dat het verkiezingsproces volgens aanvaardbare normen verlopen was, weigert Timosjenko, momenteel nog in functie als minister-president, haar verlies toe te geven en maakte bekend dat ze Janoekovitsj voor de rechter zal dagen om alsnog haar gelijk te krijgen. Volgens de centrale kiescommissie (CEC), die naar verwachting op 17 februari de eindresultaten zal publiceren, behaalde Janoekovitsj 48,95 procent van de stemmen en Timosjenko 45,47 procent. 4,36 procent van degenen die hun stem uitbrachten, ofwel 1,1 miljoen mensen, wezen beide kandidaten af door "tegen allen" te kiezen.
De uitslag van de verkiezingen markeert een nieuwe fase in de degradatie van Oekraïne's "Oranje Revolutie." Nog in 2004 werd een verkiezingsoverwinning in de tweede ronde van Janoekovitsj, die nauw was gelieerd met Rusland, ongedaan gemaakt door de straatprotesten en juridische procedures. Dat resulteerde uiteindelijk in de installatie van een pro-Amerikaans regime in Kiev, nauw verbonden met de regering-Bush, onder leiding van president Viktor Joesjtsjenko. De huidige overwinning van Janoekovitsj op Timosjenko, een van de kopstukken van de "oranje revolutie" en naaste bondgenoot van Joesjtsjenko in 2004, is een tegenslag voor het Witte Huis op een moment dat de spanningen tussen de VS en Rusland blijven groeien. De aanhoudende politieke instabiliteit, aangewakkerd door rivaliteit tussen oligarchische facties en de voortdurende economische crisis in Oekraïne, is een extra reden tot zorg voor Washington, maar ook voor Europa, dat aanzienlijke hoeveelheden van haar energievoorziening ontvangt via pijpleidingen door Oekraïne.
Onverzoenlijke houding
Timosjenko weigert toe te geven aan de eisen van Janoekovitsj om haar nederlaag te erkennen. Ze houdt vol dat er ernstige schendingen van de democratische kiesprocedure waren bij meer dan 900 stembureaus en eist dat de stemmen worden hergeteld op deze locaties. Bovendien dreigt zij het presidentschap van Janoekovitsj via juridische procedures te blokkeren. Het hoofd van de Centrale Kiescommissie van Oekraïne, Volodimir Shapoval, verklaarde naar aanleiding van Timosjenko's houding dat "verklaringen van massale fraude een vorm van politieke oorlog" zijn.
Tot nu toe heeft Timosjenko kritiek op de verkiezingsuitslag geen steun gekregen binnen bredere lagen van de bevolking. Er zijn geen grootschalige bijeenkomsten van de oppositie in Kiev of andere grote centra. Terwijl Timosjenko bekend staat om haar gebruik van de media om in de publieke belangstelling te blijven en populaire sentimenten op te wekken, heeft zij zich de week na de tweede verkiezingsronde grotendeels aan het zicht onttrokken, persconferenties afgelast en geplande optredens geannuleerd. Ondanks de vaststelling van een schijnbaar onverzoenlijke houding over de resultaten van de verkiezing, is de relatieve stilte van Timosjenko een uitdrukking van de crisis binnen haar eigen gelederen over wat te doen met haar verlies. Ze komt onder zware druk van het Westen om de zege van Janoekovitsj te erkennen, nu de VS en de Europese landen, net als Rusland, nu openlijk Janoekovitsj gefeliciteerd hebben met zijn overwinning. Maar zelfs als Timosjenko in de huidige confrontatie haar nederlaag zou erkennen blijft Oekraïne een politiek verdeeld land.
Het blok van de partijen dat is gelieerd aan Timosjenko heeft in het Oekraïense parlement meer zetels dan de aanhang van Janoekovitsj. Zelfs als de gekozen president het parlement, de Verchovna Rada, ontbindt en nieuwe verkiezingen uitroept, zoals algemeen wordt verwacht, is er geen garantie dat hij een meerderheid zal behalen. Het is zeer waarschijnlijk dat Timosjenko onder deze omstandigheden zal vasthouden aan het premierschap, om daarmee een situatie van voortdurende politieke conflicten te creëren. Zij is zich hierop al aan het voorbereiden, en opende deze week het offensief door te verklaren dat de verkiezingsbeloften van Janoekovitsj om de strijd tegen armoede en andere sociale ellende aan te gaan slechts loze kreten waren. Op dit punt zal zij wellicht gelijk blijken te krijgen. Het grootste probleem waarmee Oekraïne nu wordt geconfronteerd is een lening van 16,4 miljard dollar van het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Deze lening werd vorig jaar binnengehaald door de regering van Joesjtsjenko toen de economie van het land in een neerwaartse spiraal terechtkwam en het bruto binnenlands product in 2009 daalde met 15 procent, vooral veroorzaakt aangewakkerd door het ineenstorten van de exportmarkt van staal. De voorwaarden van die lening voorzien in een aanzienlijke vermindering van de overheidsuitgaven.
Het IMF wil bezuinigingen op de uitgaven zodat het begrotingstekort met ongeveer een derde wordt verminderd tot ongeveer 13 procent van het bruto binnenlands product, verder een vermindering van de energiesubsidies en een consolidering van het bankwezen. De begroting voor 2010 moet in het parlement nog worden goedgekeurd, waardoor het bijvoorbeeld ook nog twijfelachtig is of Oekraïne in staat zal zijn om verder te betalen voor Russisch gas dat wordt doorgesluisd naar Europa.
verslechtering levensstandaard
Met het oog het verkrijgen van de volledige lening van het IMF zal Janoekovitsj een sobere begroting moeten presenteren, waarbij de populistische maatregelen die door Joesjtsjenko in 2009 genomen werden om zijn populariteit op te krikken, zoals een 20 procent stijging van de pensioenen, onder zware druk komen te staan. Janoekovitsj heeft al aan de internationale financiële gemeenschap toegezegd dat hij zal doen wat nodig is om aan de IMF-eisen te voldoen en de begroting van Oekraïne in orde te brengen. Het verlagen van de overheidsuitgaven en de daarmee ongetwijfeld gepaard gaande verslechtering van de levensstandaard zal massale oppositie uitlokken, die Timosjenko zal proberen te misbruiken voor haar eigen politieke gewin. Toch zijn de ervaringen van de afgelopen zes jaar, gedurende welke de Oranje Revolutie voor het grootste deel van de bevolking niets anders opleverde dan een corrupte heersende elite, dat er algemene politieke onvrede ontstond. De vernederende nederlaag van Joesjtsjenko, de leider van de Oranje Revolutie, (hij won 5 procent van de stemmen in de eerste ronde en werd uitgesloten van de tweede ronde bij de recente verkiezingen) is een bewijs van de kloof die is ontstaan tussen populair sentiment en de officiële politiek.
De politieke situatie in Oekraïne veroorzaakt nervositeit in Washington. Ondanks de inspanningen van het Witte Huis en de media om een positief beeld te geven door te zeggen dat de verklaringen van de OVSE over het verloop van de Oekraïense verkiezingen een welkome overwinning zijn voor de democratie, is het resultaat een belangrijke tegenslag voor de pogingen van Washington om een blok van pro-Amerikaanse regimes in de voormalige Sovjet-sfeer te installeren. Al meerdere malen legde Janoekovitsj verklaringen af waarin hij zijn wens bevestigde om de banden met Moskou te versterken. "De betrekkingen met Rusland en het GOS (Gemenebest van Onafhankelijke Staten) zal een prioriteiten voor ons worden We zullen de knelpunten van onbegrip opruimen en oude problemen die tijdens de jaren van de 'Oranje machthebbers' ontstonden oplossen," verklaarde hij voor de Russische televisie. Washington heeft op de overwinning van Janoekovitsj gereageerd door hem duidelijk te maken dat terwijl zijn verkiezingsoverwinning niet zal worden betwist, zijn daden op de voet zullen worden gevolgd en zijn regering zal worden ondermijnd als hij stappen te ver buiten de lijn zet.
Binnen de Oekraïense nationale verhoudingen blijven Janoekovitsj en Timosjenko evenwel bittere rivalen. Maar het IMF en de EU zullen grotendeels het binnenlands economisch beleid bepalen. De tegenstellingen tussen Janoekovitsj en Timosjenko weerspiegelen zich in hun persoonlijke belangen en die van de rivaliserende kliek van oligarchen om hen heen. Janoekovitsj is een vertegenwoordiger van de industriëlen gevestigd in de regio Donetsk in het oosten van het land, die profiteerden van een voorkeurspositie bij de privatisering van voormalige Sovjet-ondernemingen in de jaren 1990. Timosjenko wil de macht van de staat gebruiken om de controle over veel van deze bedrijven aan haar rivalen te onttrekken, in het voordeel van haar aanhangers in Oekraïne, haar clan van oligarchen. Met dergelijke tegenstrijdige belangen lijkt een oplossing voor de politieke problemen van Oekraïne verder weg dan ooit.
 E-Mail: insudok@yandex.ru  Website: http://www.insudok.nl
|
| Read more about: europa vrijheid, repressie & mensenrechten | | supplements | |
