|
|  |
Oproep: Angst mag niet onze spreekbuis zijn
Karin Spaink - 13.05.2002 15:01
Dat de politieke partijen zich nu, uit angst voor polarisatie, niet uitspreken, *bevordert* juist de polarisatie. De rare figuur doet zich voor dat de verkiezingen nu het democratisch debat verlammen.
[Zaterdagnacht heb ik, na een vergadering met allemaal mensen van allerlei bezorgde clubjes en mensen, onderstaande oproep geschreven. ´t Was de bedoeling hem vandaag gepubliceerd te krijgen, maar aangezien de kranten worden overspoeld met reacties, ben ik daar niet in geslaagd. Geen reden echter om hem niet hier te posten...]
=== Oproep ===
Angst mag niet onze spreekbuis zijn
Een week geleden was het in Nederland ondenkbaar dat een publiek persoon om zijn mening werd neergeschoten. Toch is precies dát de realiteit waarmee we ons nu hebben te verhouden. Grote delen van de bevolking voelen zich sindsdien persoonlijk ontluisterd en aangevallen, veel stemmers zijn beroofd van de man op wie ze hun hoop hadden gevestigd. Die twee zaken vormen op zich al een democratisch drama dat eenieder met zorg moet vervullen. Wat kan een partij doen die plots is onthoofd? Waar moeten al die Nederlanders met hun hoop of frustratie naartoe? Hoe houden we de polarisatie in toom?
En polarisatie ís er, erger dan Nederland in decennia heeft gezien. LPF-stemmers beweren dat met Fortuyn ook de democratie is vermoord. In Rotterdam waren spreekkoren die Melkert dood wensten. Journalisten zijn aangevallen. Zowat alle organisaties links van het midden ontvangen dreigbrieven en -telefoontjes, en Joop Glimmerveen - die zich jaren amper heeft durven laten zien - wandelt omringd door skinheads pontificaal mee in de stille tocht door Amsterdam. Veel mensen, van moslim- en milieuorganisaties tot individuele burgers, raken bang van de spreekkoren en de soms onverholen agressie van de massa.
Ondertussen zwijgen de partijen als uit één mond. Dit terwijl de politiek inzet van deze moord is geweest en vermoedelijk grote consequenties heeft, niet alleen voor de politiek.
*
De partijen hebben vlak na de moord op Fortuyn hun campagnes stopgezet; terecht. Maar dat ze ook ná zijn begrafenis weigeren elk debat over de nieuwe situatie aan te gaan, baart ons grote zorgen. Zonder verkiezingen in het verschiet was het debat zonder twijfel afgelopen zaterdag voorzichtig weer opgepakt. Wat we nu zien is dat de verkiezingen het democratisch debat feitelijk *verlammen*, en wel op het moment dat discussie harder nodig is dan ooit.
Wij achten het dan ook een kardinale fout van de politieke partijen dat zij het debat niet aangaan. Daarmee is de LPF de partij die het debat bepaalt - onweersproken. De andere partijen laten na de bevolking te informeren over wat zij vinden dat er in deze totaal onverwachte en voor iedereen volstrekt onbekende situatie moet gebeuren. Dit terwijl er thans daadwerkelijk polarisatie plaatsvindt en teveel burgers menen dat de democratie vorige week is gestorven. De partijen die thans hun mond houden, laten de samenleving in haar vet smoren en geven diezelfde polarisatie daarmee alle ruimte. Zelfs de meest ongefundeerde beweringen worden niet weerlegd.
Zeker voor de linkse partijen is bittere noodzaak zich uit te spreken. Ze moeten zich kunnen verdedigen tegen de aantijgingen - ook de pers ten deel gevallen - dat ze moordenaars zijn. Door te zwijgen, laat links zich marginaliseren. De enige die momenteel links hardop verdedigt tegen zulke heethoofdige beschuldigingen is Bolkestein. Dat is chic van hem, maar het maakt de stilte van de politieke partijen des te schrijnender.
En waarom spreken alle partijen, rechts én links, zich niet uit tegen de bedreigingen die als een schot hagel over linkse organisaties en mensen worden uitgestrooid? Die dreigementen pas over een week verontwaardigd afkeuren als apert ondemocratisch maakt zo´n afwijzing tot een lege frase: too little, too late. Bovendien, angst doodzwijgen doet haar niet weggaan.
Omgekeerd moet ook de aanhang van de Lijst Fortuyn accepteren dat de andere partijen zich uitspreken, en mogen zij dat niet afdoen als een inbreuk piëteit of als demonisering van hun partij of hun voormalig lijsttrekker. Zij zeggen zo blij te zijn geweest dat Fortuyn de stilte voor hen verbrak; moet diezelfde stilte nu aan anderen worden opgelegd? Zouden niet juist zij het debat over hun standpunten moeten verwelkomen?
*
Fortuyn heeft, zo bewijst zijn grote en snel gevormde aanhang, een zenuw blootgelegd. Eén van de punten waarmee hij scoorde, was het vasthoudend wijzen op de sloomheid van de politieke partijen: hun neiging zichzelf in te dekken, hun behoefte het midden op te zoeken, hun angst om helder uit te leggen waarvoor ze staan; openlijk compromissen te sluiten in plaats van ergens achteraf. En juist op dit punt moeten we Fortuyn gelijk geven: de politiek is verbureaucratiseerd, heeft haar passie, glans en transparantie verloren. Het is deels het gebrek aan heldere tegenstellingen, aan scherpe en open debatten, dat zoveel mensen Fortuyn deed steunen.
Tegelijkertijd willen veel mensen zich kennelijk wél bij de politiek betrokken voelen, zich inbegrepen weten en hebben ze zelfs behoefte aan binding, aan idealen - iets waarvan zowel links als rechts de laatste jaren dachten dat die niet meer bestonden of inspireerden. Nu krijgen idealen snel gevaarlijke randjes, maar openheid en transparantie nooit. Is het zo moeilijk om daar nu op in te zetten?
Wat Fortuyn daarbij echter dramatisch onderschatte - en dit zou zonder meer onderdeel van het debat moeten zijn - is dat politiek een taai proces is en een zaak van lange adem. Je *kunt* er niet zomaar een bezem doorheen halen en eventjes de spinnenwebben wegvegen, zoals hij suggereerde. Wat hij nergens aangaf, is dat Nederlandse politiek er op heel veel punten niet zo vreselijk meer toe doet. Meer dan we ons willen realiseren wordt ons nationale beleid bepaald door de Europese Unie - waar transparantie en democratie ver te zoeken zijn: zo´n 40% van ´onze beslissingen´ zijn rechtstreeks ingegeven door de EU.
Al zou Fortuyn de absolute meerderheid hebben behaald, dan nóg kon hij aan dat EU-beleid amper iets veranderen: Nederland is geen geïsoleerd land maar is ingebed in internationale structuren, zowel van politieke aard als van industriële, financiële en economische, en de zaak wordt er bepaald niet doorzichtiger op, laat staan democratischer.
Fortuyns idee van schone bezems en schoon schip zou zijn vastgelopen op precies het feit dat een nationale politiek nog maar weinig vermag. Dat verhinderde hem niet om te beloven dat hij flink en ferm orde op zaken zou stellen. De deceptie die hij zijn eigen kiezers daarmee bereidde zou een ernstige zijn geweest: eerst grote schoonmaak beloven, dan je tanden stuk bijten op de onneembare vesting van de mondialisering. Het is juist dat fenomeen waarvoor veel mensen waarschuwen: overtrokken verwachtingen van de politiek maken dat mensen zich afwenden. Of radicaliseren, naar extreemlinks en naar extreemrechts. Het enige wat dit kan voorkomen, is veel - en open - debat.
De moord op Fortuyn maakt dat zijn aanhangers deze deceptie nu al moeten ondergaan, met andere achtergronden, maar met deels hetzelfde resultaat: de belofte kan niet worden waargemaakt. Niet omdat hij vastliep op de politieke realiteit, maar omdat er een zot met een wapen in de weg stond. Ook Fortuyns tegenstanders voelen de consequenties. Radicalisering en polarisatie dreigen. Ze zijn voelbaar. Ze zijn hier, en mensen zullen zich hetzij van de politiek afwenden, hetzij nog meer radicaliseren.
Het is daarom des te urgenter dat de politiek rustig haar ruimte neemt en onderling en met de burgers in debat gaat. Zonder opgeklopte eisen, zonder zelfopgelegde stilte; met transparantie en openheid. Het antwoord op een politieke moord en op polarisatie is niet zwijgen. Zoals de Vlaamse krant De Morgen afgelopen weekend schreef: "Het antwoord op een politieke moord die een stem wou doen verdwijnen, is [..] die stem, en alle andere stemmen, luider en krachtiger te laten horen."
Karin Spaink
11 mei 2002
 E-Mail: kspaink@xs4all.nl  Website: http://www.spaink.net
|
| Lees meer over: zonder rubriek | | aanvullingen | | | Chapeau | Fairlane - 13.05.2002 15:26
Respect voor bovenstaand artikel. -F-
| | jammer! | P - 13.05.2002 15:49
Karin, jammer dat je het stuk niet geplaatst kreeg. In plaats van jouw stuk plaatst bijvoorbeeld de Volkskrant het slappe artikel van die zeikerige beroepsintellectueel Michael Zeeman. Tekenend voor de laffe, conformistische houding van de media.
Daar moet nu echt iets aan gedaan worden, de media. Het is niet zo dat de media mede-schuldig zouden zijn aan de dood van PF omdat ze hem gedemoniseerd zouden hebben. Wel hebben ze zich schuldig gemaakt aan een totaal onkritische, puur op sensatie gerichte manier van verslaggeving, waarmee ze Fortuyn tot een soort popster en messias inéén hebben gemaakt. Op deze onkritische en sensatie-beluste manier benaderen de media alle onderwerpen, van Fortuyn tot en met de islam. Het moet nu toch ook wel tot de gevestigde politiek doordringen dat de media als kritische en objectieve nieuwsgaarder en opinievormer volstrekt niet meer voldoet.
| | Je hebt grotendeels gelijk. | Raf Grinfeld - 13.05.2002 16:43
We moeten nu vooral ingaan tegen een cultuur van het zwijgen. Als de partijen daar niet aan mee willen doen, is het aan de mensen zelf om een rationele stem te laten weerklinken in de emotie van het moment.
Website: http://tomsk.antifa.net/
| |
| aanvullingen | |
