|
|  |
Kwestie Irak: correspondentie Koenders (PvdA)
Bezorgde burgers - 04.02.2003 23:36
Clemens Raming schrijft namens de bezorgde burgers brieven naar Tweede-Kamerleden aangaande de kwestie Irak. Deze keer de correspondentie met Bert Koenders, Tweede-Kamerlid van de PvdA.
Als u de brieven van de de bezorgde burgers onderschrijft, kunt u uw volledige naam mailen naar  bezorgdeburgers@gmx.net
Op deze manier ontstaat een uitgebreide namenlijst van bezorgde burgers die tegen een oorlog in Irak zijn.
1. mail van Bert Koenders (PvdA) verstuurd op 21 januari 2003:
---
Den Haag, januari 2003
Geachte heer Raming,
Dank voor uw uitvoerige en interessante brief, ik heb deze zorgvuldig gelezen. Onderstaand vindt u ons standpunt ten aanzien van de situatie met Irak, u al grotendeels bekend. Hier wil ik nog aan toevoegen dat ik niet vind dat wij een beslissing voor ons uitschuiven. Naast alle kritiek op het handelen van de VS en de kritiek op het functioneren van de VN en de internationale machtspolitiek die wij net als u hebben, sluiten wij militair ingrijpen niet in alle gevallen uit. Zoals u al aangeeft zijn deze afwegingen uiterst moeilijk en moet die afweging zeer zorgvuldig plaats vinden. Daar zijn wij ook continu mee bezig terwijl wij de ontwikkelingen op de voet volgen. Wij zijn het daarom ook niet eens met de, volgens ons, te voorbarige gesprekken over militaire samenwerking met de VS.
Ook de PvdA maakt zich grote zorgen om de situatie rond Irak en de dreiging van een oorlog. Wij vinden dat er alles aan gedaan moet worden om via de Verenigde Naties het conflict via de diplomatieke weg op te lossen. Pas in het uiterste geval als alle andere middelen hebben gefaald, kan in gezamenlijkheid besloten worden of militair ingrijpen onvermijdelijk is. De 'alleingang' van de Verenigde Staten past daar dus niet in. Dit kan zelfs de positie van de VN ondermijnen. Zelfs bij het onverhoopt gebruik van militaire middelen dient altijd proportionaliteit en effectiviteit voorop te staan gezien de risico's voor de Irakezen in de regio. Nederland zal hier altijd een eigen afweging dienen te maken.
Wij vinden dat we alles doen om via de internationale gemeenschap tot een oplossing te komen, het liefst in een brede internationale coalitie met vooral ook landen uit de regio. Zorgvuldigheid is essentieel willen we het doel van deze VN-weg niet voorbijschieten. Het doel is om Irak vrij van massavernietigingswapens te maken en de internationale veiligheid te vergroten. De PvdA wil dus dat Nederland investeert in een krachtige VN. Ook vanuit onze traditie zijn we altijd op de VN georiënteerd. Wij willen dat het gezag van de Verenigde Naties en dat van de Veiligheidsraad wordt hersteld en dat vrede een kans krijgt voordat er militair wordt ingegrepen.
Er is veel reden om uiterst bezorgd te zijn over het huidige Irakese bewind. Saddam Houssein schendt de mensenrechten stelselmatig en op grote schaal. Verdwijningen, moorden, executies zijn aan de orde van de dag, politieke tegenstanders worden uit de weg geruimd. Verboden chemische wapens zijn tegen de eigen bevolking ingezet. Vele VN-resoluties gericht op opsporing en vernietiging van massavernietigingswapens in Irak werden tegengewerkt. We moeten dus constateren dat de Veiligheidsraad met resolutie 1441 Saddam Houssein een laatste kans biedt om ernstige consequenties voor zijn land af te wenden. Als de wapeninspecteurs gehinderd worden is er volgens ons sprake van 'material breach'. Wij hebben dan wel een sterke voorkeur voor een nieuwe resolutie van de Veiligheidsraad. Maar, nogmaals, altijd komt er een eigen Nederlandse afweging bij. Nederland loopt nu voor de troepen uit.
De VS wilde aanvankelijk zelfs unilateraal optreden, dat is onder internationale druk veranderd. Helaas moet gezegd worden, was dat niet dankzij onze regering en de vorige coalitiepartijen. Zij liepen afgelopen september in militair opzicht al voor de Amerikaanse troepen uit. Daarmee verklaarden zij in feite al bij voorbaat het oordeel van de VN-veiligheidsraad als niet relevant. Wij vinden dat daar de internationale rechtsorde niet bij gebaat is. Inmiddels heeft de VS de bondgenoten verzocht om bijstand bij eventueel militaire acties. Nederland heeft hier in beginsel positief op gereageerd. Wij zijn het met deze voorbarige goedkeuring van het demissionaire Kabinet Balkenende voor militaire voorbereidingen niet eens. Dit verzoek komt namelijk van de VS en niet van de VN. Ook lijkt de Nederlandse regering geen poging te ondernemen zich in te zetten voor een gemeenschappelijke EU-opstelling, en te zorgen dat de twee permanente leden van de Veiligheidsraad (Frankrijk en Groot-Brittannië) zich daaraan houden. Tevens moeten we de strijd tegen het meerkoppige monster van het terrorisme, maar vooral ook de oorzaken daarvan veel meer aan de orde stellen. De bredere Arabische regio vereist democratie, goed bestuur en een Marshallplan. Ten koste van alles moeten we een botsing van beschavingen voorkomen.
Het conflict met Irak staat niet op zichzelf. De situatie in het Midden Oosten is ook zeer zorgelijk. De PvdA steunt daarom het initiatief van Tony Blair om zware druk op de Israëliërs en de Palestijnen uit te oefenen om een einde te maken aan het conflict. Wij zijn voor een levensvatbare Palestijnse Staat die er zo snel mogelijk moet komen. De spanningen in het Midden-Oosten moeten niet verder opgevoerd worden. Daarvoor is een oplossing via de VN de beste weg.
De PvdA zal zich inzetten om een oplossing te zoeken via de VN, een oplossing die aandacht heeft voor het Irakese volk en die de internationale rechtsorde versterkt. Ik hoop u dat ik u zo voldoende op de hoogte gesteld heb over ons standpunt.
Tenslotte, in reactie op uw opmerkingen over Yose Höhne-Sparborth wil ik u zeggen dat het mij spijt dat zij deze indruk heeft gekregen. De afgelopen maanden heb ik (en vele anderen betrokken bij de PvdA) mij door conferenties en anderszins verdiept in Irak en alle aspecten van huidige situatie, daar waren vaak ook Irakezen zelf bij betrokken. Uiteraard ben ik bereid en van plan te blijven luisteren en afwegen.
Met vriendelijke groet,
Bert Koenders
Woordvoerder buitenland PvdA Tweede Kamerfractie
2. Reactie hierop door Clemens Raming (31 januari 2003)
---
Aan de heer B. Koenders
Tweede-Kamerlid PvdA
Groesbeek, 31.1.2003
Geachte heer Koenders,
Hartelijk dank voor uw brief over de opstelling van de PvdA tegenover de voorgenomen Amerikaanse aanval op Irak. Het doet mij goed dat u vasthoudt aan de eigen afweging die Nederland nog moet maken ook als de Veiligheidsraad die aanval goedkeurt. Ik blijf echter pessimistisch over de toekomst van deze stellingname. Tijdens de verkiezingscampagne heb ik Wouter Bos geen ander criterium voor instemming horen noemen dan een expliciete legitimatie van de oorlog door de Veiligheidsraad. Alles wat daar bovenop komt levert ook een extra belemmering op voor een coalitie met het CDA. De houding van Bos lijkt mij bovendien in het verlengde te liggen van de manier waarop uw partij tot nu toe op de ontwikkelingen in de richting van de nu snel naderende oorlog gereageeerd heeft.
Ik moet voor ik hier verder op in kan gaan, eerst het beeld oproepen van de wereldpolitieke situatie rondom de kwestie Irak. Na Bush' beruchte State of the Union van verleden jaar werd snel duidelijk dat de regering-Bush op een aanval op Irak zinde. Regime change in Bagdad, luidde het parool. In de wereld van de internationale politiek riep deze oorlogszuchtige houding grote verontrusting op. Maar niemand waagde zich aan het vierkante afwijzen van deze eerste toepassing van de leer van de eigenmachtige preventieve oorlog.
De behoefte om de tegenstelling niet te laten exploderen leidde tot de idee om de Amerikaanse aanvalsdrift te binden aan een hervatting van de wapeninspecties. Op die manier konden er twee vliegen in één klap worden geslagen: Irak zou ontwapend worden en de oorlog niet doorgaan. Voorwaarde voor die heerlijkheid was de loyale medewerking van Saddam Hussein. Die zou wel beseffen dat er niets anders voor hem opzat.
In Washington vond de voorgestelde deal aanvankelijk een afwerend onthaal. U zult zich herinneren hoe Cheney de inspecties een gepasseerd station noemde. Maar men besefte dat het erg hachelijk zou zijn om het oorlogsplan dwars tegen alle weerstand in door te drijven. Het grote voordeel voor Amerika van de deal was dat het motto 'druk uitoefenen op Saddam' als legitimatie kon dienen voor de militaire voorbereiding van de aanval en het uitslaan van dreigende taal. En Saddam Hussein zou Saddam Hussein niet zijn als hij niet op de een of andere manier de controle op zijn massavernietiginspotentieel zou proberen te ontduiken.
De deal aanvaardt dus het principe van de preventieve aanval zonder dat er sprake is van direct agressiegevaar, terwijl ze de tegenstelling tussen 'alleen met toestemming van de Veiligheidsraad' of 'desnoods zonder permissie' onopgelost laat.
De eerste beslissing die de deal van regeringen en politieke partijen vraagt, is of ze ermee accoord gaan of zich althans eraan willen conformeren. In mijn brief aan de fractieleden van uw partij en D66 heb ik vastgesteld dat er in Nederland - in andere landen zal het niet anders zijn gegaan - geen politieke discussie is geweest over deze basisvraag. De PvdA hoort tot de partijen waarin men zich erbij heeft neergelegd, ik neem aan met angst in het hart, dat de deal als kader functioneert voor de politieke menings- en besluitvorming in de strijd tussen de VS en Saddam Hussein.
Ik vind dat jammer maar besef dat het bijna een wonder zou zijn als de PvdA voor een nonconformistische opstelling van Nederland zou kiezen. De heer Schröder kan het zich wellicht veroorloven om, althans met de mond, tegen de keer in te gaan. De Nederlandse politiek is echter sinds jaar en dag doordrenkt van de loyaliteits- oftewel afhankelijkheidsgedachte.
In dit geval laat de loyaliteit zich al heel gemakkelijk preken omdat de deal een product van de Veiligheidsraad is. In dit licht lees ik de uitspraken in uw brief over de VN: 'De PvdA wil dus dat Nederland investeert in een krachtige VN. Ook vanuit de traditie zijn we altijd op de VN georiënteerd. Wij willen dat het gezag van de Verenigde Naties en dat van de Veiligheidsraad wordt hersteld en dat de vrede een kans krijgt voordat er militair wordt ingegrepen.'
Wat zijn dit anders dan bezweringsformules die de vertwijfeling moeten onderdrukken? Bush zegt tegen zijn partners in de Veiligheidsraad: als ik niet met jullie instemming met Saddam Hussein kan afrekenen zal ik het buiten jullie om doen. Pure chantage. En niemand zegt: mijnheer Bush als u wilt meedoen in de Veiligheidsraad moet u zich aan de spelregels binden.
U zou moeten erkennen dat de VN zich in een vertwijfelde situatie bevinden. Het gezag ervan gaat kapot doordat Amerika wordt toegestaan om zich boven de internationale rechtsorde te stellen. Maar als de VS zich van de VN afkeren en de weg naar de oorlog kiezen buiten de Veiligheidsraad om in plaats van er doorheen, liggen de Verenigde Naties helemaal op hun gat.
Wat kan er onder deze omstandigheden van de door u zo dapper bepleite eigen afweging door Nederland terecht komen? Volgens de ethische theorie dient die er inderdaad te zijn. Eerst komt de vraag of een agressiegevaar zo acuut en dramatisch is, terwijl het niet met geweldloze middelen te stuiten valt, dat het voor een militair antwoord in aanmerking komt. Vervolgens moet dan worden nagegaan of men het er redelijkerwijs op mag houden dat de gunstige uitkomsten van de oorlog zullen opwegen tegen rampzalige gevolgen ervan.
De machtspolitieke deal waaraan de PvdA zich geconformeerd heeft schuift deze tweede afweging opzij. De daarbij behorende inschattingen kunnen dan ook in de Veiligheidsraad slechts marginaal ter sprake komen. En in de Nederlandse politiek ligt het niet anders. Deze afweging is trouwens op zich al een hachelijke zaak vanwege het aandeel erin van koffiedik kijken. Wie weet zal de weerstand tegen de aanval snel instorten waarna de Irakezen massaal hun bevrijding van het juk van Saddam Hussein gaan vieren.
Kortom, die eigen afweging zal een drogbeeld blijken. Tenzij er in uw partij mensen zijn die willen erkennen in de fuik te zijn gezwommen en daar een aanleiding tot bezinning van maken. Dit is niet iets wat je in de politieke wereld verwachten kunt. Toch zal het op dit punt tot een doorbraak moeten komen wil de wereld ooit uit de militaristische ellende raken.
Ik wens u en uw partijgenoten veel sterkte in de komende weken.
Clemens Raming
---
Als u de brieven van de de bezorgde burgers onderschrijft, kunt u uw volledige naam mailen naar bezorgdeburgers@gmx.net
Op deze manier ontstaat een uitgebreide namenlijst van bezorgde burgers die tegen een oorlog in Irak zijn.
 E-Mail: bezorgdeburgers@gmx.net
|
| Lees meer over: wereldcrisis | | aanvullingen | | |
