Het project is volgens activisten het toonbeeld van 'nieuw kolonialisme' door het bedrijfsleven en hun westerse staten. De politieke elite in landen als Georgië, Azerbeidjan en Turkije hebben beloofd milieu- en socialewetgeving opzij te schuiven voor de bouw van de pijpleiding. Vooral de gewone bevolking en natuur is hiervan de dupe, en de honger naar olie en vervuilende energie in de wereld wordt gewoon doorgezet. Neoliberale globalisering á la carte [tijdlijn].

In Georgië is al regelmatig actiegevoerd tegen het plan. In Tbilisi hielden tegenstanders van de pijpleiding (actiegroepen, maatschappelijke organisaties en politieke partijen) een protest op 27 november bij de Georgian International Oil Company (GIOC). De actie was een antwoord op het besluit van de regering van Georgie om toestemming voor de bouw van de pijpleiding te geven. Dit besluit is genomen onder zware commerciele druk, van 's werelds grootste olieconcern BP.

De pijpleiding gaat door het natuurreservaat en bronwatergebied Borjomi en dat is in strijd met milieuwetgeving van het land. "De toekomst van de Borjomi mag niet met olie verbonden zijn, en wij geloven niet dat er gegarandeerd kan worden dat er niets met de oliepijpleiding gebeurt", verklaarde een bekende schrijver uit Georgië bij de actie. De regering zei het besluit te moeten nemen, om aan de eisen van BP te voldoen. De milieuwetten moesten vanwege dit belang opzij.

Consultaties

Het Nederlandse onderzoeksinstituut EIR stelde in een advies aan de regering van Georgië vast, dat het voorstel van BP geen rekening houdt met mogelijke alternatieve routes. Het rapport concludeerde ook dat het plan van BP incompleet en weinig transparant is. Essentiële informatie over veiligheid ontbreekt en er is geen milieuplan of plan voor controle of monitoring.

De directeur van de BP in Azerbeijan schreef, twee jaar na het uitkomen van dit vernietigende onderzoeksrapport uit 2000, aan de Georgische president Shevardnadzede, dat het "noodzakelijk is om bezoekende experts op het hart te drukken dat alternatieve routes onacceptabel blijven".

BP in Georgië zegt met 'publieke consultatierondes' naar de burger geluisterd te hebben. Mensen in Georgië vinden van niet. "Onze bijdrage was een spel: 'Bedankt voor de commentaar, maar je ziet het verkeerd'", zegt een actievoerder. "Het publiek kreeg weinig informatie en belangrijke spelers als de producenten van het mineraalwater en de parkorganisatie, waren niet uitgenodigd."

Uit een recent onderzoek, een waarheidsbevindingsonderzoek van maatschappelijke organisaties, bleek dat in Georgië, elf van de twintig dorpen zelfs geen enkele informatie over het pijplijnproject had ontvangen. In Ganja's, de een-na-grootste stad van Azerbeijan, waar de pijplijn doorheen gaat, was geen een van de zeventien maatschappelijke politieke organisaties op de hoogte gesteld van het consultatieproces.

Klimaat

De olieleiding is zeventienhonderdzeventig kilometer lang, hemelsbreed net zo lang als van New York naar Miami. Het verbindt de Kaspische zee met de Turkse Middellandsezeekust en gaat van Baku in Azerbeijan, via een natuurgebied in Georgië naar de Turkse haven Ceyhan.

Deze Turkse haven zal flink uitgebreid worden, zodat per dag drie tankers de Europese en Noord-Amerikaanse energiemarkt kunnen voorzien. De uitbreiding en de olietankers hebben gevolgen voor de kust en de rust, als ook voor de kleinschalige visactiviteiten van de lokale bevolking. De vissers waren ook niet geconsulteerd.

De hoeveelheid olie die met de pijpleiding wordt getransporteerd is zó groot dat het jaarlijkse effect op klimaatverandering, door de verbranding van olie, gelijk is aan de jaarlijkse vervuiling van een derde van alle energiecentrales in het Verenigd Koninkrijk tezamen.

"De pijplijn zal een enorm effect op klimaatverandering hebben", stelt Kate Hampton van de internationale milieu-organisatie Friends of the Earth International, die tegen de pijplijn campagne voeren. "Als publiek geld hiervoor gebruikt wordt, subsidiëren we vuile energie in Europa en de VS."

Turkije

De coalitie van bedrijven, onder leiding van BP, heeft voor elkaar gekregen dat ze milieuwetten en sociale wetten naast zich neer mogen leggen. Turkije heeft bovendien toegezegd niets te zullen ondernemen dat de ontwikkeling van het project kan ondermijnen.

In het oosten van Turkije moet land onteigend worden. Lang niet alle bewoners zijn hiervan op de hoogte. Er was zelfs een dorp dat vanwege militaire acties van de Turkse leger tegen Koerden, al vijf jaar verlaten was. Dat dorp, Haçibeyram, werd op de lijst gezet van geconsulteerde dorpen.

"De pijp verstoort honderden gemeenschappen langs de route", zegt Filka die vanuit actienetwerk Aseed aan een campagne werkt, "terwijl, cynisch genoeg, de leidingen geen energie voor deze arme gemeenschappen leveren". Ondanks de grote armoede in dit gebied gaat alle olie naar het Westen en is er vooralsnog spraken van weinig tot geen compensatie voor de getroffen dorpjes.

Er bestaat een reële angst voor schendingen van mensenrechten. De pijp gaat dwars door gebied waar het Turkse leger in het verleden (zomer 2002 voor het laatst) militaire acties tegen de Koerdische bevolking heeft uitgevoerd. De mogelijkheid voor schendingen van mensenrechten, als ook versterking van het Turks-Koerdische conflict, is groot in dit gebied.

Groenwas

BP heeft wat dit betreft een naam hoog te houden. Tijdens de VN Wereldtop in Zuid-Afrika 2002 won het de Greenwash Award. Terwijl het meer investeert in het groenwassen van haar imago, dan daadwerkelijke investeringen in duurzaamheid, zijn in de jaren negentig in Colombia tegenstanders van BP-olieprojecten gedood en geintimideerd, heeft BP illegaal gevaarlijk afval gedumpt, wilt het kwetsbare natuurgebieden in Alaska openbreken voor de zoektocht naar olie en wilt het ook een benzinestation in een cultuurhistorisch poldergebiedje in het Amsterdamse westerpark bouwen. De reden waarom BP de Greenwash-award won, was omdat het bedrijf zich "Beyond Petroleum" noemt, maar naar nieuwe olievelden blijft zoeken. Onlangs nog maakte BP bekend in Rusland een overeenkomst, ter waarde van 6,75 miljard dollar, bereikt te hebben voor de ontginning van nieuwe olievelden in Rusland.

In december was er in Londen (Engeland) actie tegen de pijpleiding. Dit was bij het kantoor van de 'Environmental Services Management', vanwege hun medeplichtigheid in de plannen van BP. Activisten van risingtide lukten het de kantoren binnen te komen. Zij hielden het kantoor bezet, terwijl anderen buiten spandoeken tussen de bomen hingen en bij de ingang demonstreerden.

Als resultaat van dit soort acties en de inzet van talloze maatschappelijke organisaties, nemen de Wereldbank en de Europese Ontwikkelingsbank niet eerder dan deze zomer een besluit over het verstrekken van leningen aan het bedrijvenconsortium. Er is tijd om deelnemers, waaronder BP, ABN-AMRO en de Nederlandse regering, verder onder druk te zetten.

activiteiten

Woensdag 26 februari is er aan het eind van de middag een politiek café in Den Haag over de oliepijp, georganiseerd door ontwikkelingsorganisatie Bothends en Milieudefensie. Beide ngo's werken samen met andere maatschappelijke organisaties aan een campagne tegen de pijp.

Het politiek cafe valt in de reeks 'door de bank genomen'. Deze reeks stelt zich kritisch op tegen de ondoorzichtigheid van het Ministerie van Ontwikkelingssamenwerking dat niet wil zeggen wat het met publiek geld, dat naar de zogenaamde ontwikkelingsbanken gaat, doet. [26/02 17.30-19.00, Café Dudok, Hofweg 1a, Den Haag, meer info]

Activisten in Nederland zijn ook bezig met het opzetten van een onafhankelijke actiegroep. Voor informatie, en om je aan te sluiten, filka@aseed.antenna.nl.

Je kan ook een protest e-mail sturen naar de verantwoordelijke personen binnen de instellingen.

Meer informatie over het olieproject
Falkor: Falkor Georgië | nieuwsoverzicht
Algemeen algemene campagnewebsite
Risingtide UK: THE BAKU-CEYHAN PIPELINE CAMPAIGN
Guardian: BP pipe plan to pour oil on conflict
PeaceNews: Resistance against public funded BP pipeline
Friends of the Earth UK: Campaign en more info
Friends of the Earth Int.: bp should not get "free public money" to build controversial pipeline
Corporate Watch: The Battle for Caspian Resources
Bankwatch bankwatch on the Baku-Tbilisi-Cehyan Oil Pipeline Project
FACTS: Baku-Tbilisi-Ceyhan Oil Pipeline: Overview and Fact Sheet