Onfray over Stalinisme, Sex en Taal
Joe Strummer nr. 2 - 11.09.2003 15:55
Het volgende fragment van een interview met de filosoof Michel Onfray is vertaald uit het Frans. De volledige tekst is te vinden op internet.
-Wat is het karakter van de huidige crisis, en hoe ziet u de consequenties voor de filosofie?
“De Amerikaanse journalist David Rieff heeft daar goed over geschreven. Hij is in tal van brandhaarden geweest en concludeert dat de macht zijn eigen kracht voortdurend overschat. Ze laadt steeds meer verantwoordelijkheid om te overheersen op zich, wil steeds meer doen en controleren, waardoor ze op een gegeven moment hopeloos tekortschiet. Kijk naar alle landen op deze planeet. En hoe meer ze tekortschiet, hoe ongeloofwaardiger ze wordt, hoe drastischer de middelen van recuperatie moeten zijn.
En bijna alle intellectuelen weigeren te accepteren dat sommige problemen niet door de macht kunnen worden opgelost. Het gevolg is verwarring en ontsteltenis. Je kunt het vergelijken met de overgang van revolutionair socialisme in stalinisme. Veel mensen hebben zo lang de ogen kunnen sluiten voor de misdadigheid van de Sovjet-Unie, omdat de macht daar het leven van de mensen beter wilde organiseren. Natuurlijk had de ideologie van de Sovjet-Unie het een en ander ontleend aan de Europese radicale verlichtingsfilosofie, aan Karl Marx, maar ze hebben er slechts een leugenachtige, lege taal van overgelaten. De stalinisten gaan met taal om als de Vistorianen met seks.
-Maar dacht Marx niet dat een socialistische staat alle problemen zou oplossen?
“Zijn filosofie vertelt juist dat mensen hun eigen problemen zelf, en dus collectief, moeten oplossen. We hoeven niet langer te tolereren dat we in georganiseerde ellende leven, in de toestand dat er problemen blijven bestaan die zonder afgescheiden macht eenvoudig op te lossen zijn. Het is de combinatie van geloof in eigen machteloosheid en abstracte taal die ons scheidt van de werkelijke problemen. Nu de twintigste-eeuwse ideologieën zonder roem ten onder gegaan zijn, kunnen mensen beginnen om de mogelijkheden van taal opnieuw te ontdekken. Ik ben hoopvol dat dat aan de gang is, onder invloed van sociale bewegingen.”
-‘De mogelijkheden van taal ontdekken,’ is dat een uitnodiging tot poëzie?
“Het is een uitnodiging om woorden te gebruiken op manieren die zin hebben. De taal van de macht is altijd een taal waarin wijzelf machteloos zijn, waarin we niets te zeggen hebben.”
|
