Impliciet-racistisch artikel Wordt Vervolgd
Astrid Essed - 27.10.2005 04:55
In zijn hoofdredactioneel artikel ''Oordeel zelf'' maakt de hoofdredacteur van ''Wordt Vervolgd'', maandblad van Amnesty International Nederland, zich schuldig aan impliciete stigmatisering van in Nederland wonende moslims.
Beste Indymedia-lezer,
Zoals een groot aantal van u hebt kunnen constateren, grijpt de anti-Islamhetze als een virus om zich heen.
Organisaties en lieden van diverse pluimage, varierend van de politiek, de persmedia, een aantal krantencolumnisten, een groot aantal journalisten en publicisten, de goeden zoals Geert Mak, H Feddema en JAA van Doorn niet te na gesproken en eveneens sommige zich links noemende organisaties en individuen doen ongenuanceerde en veelal impliciet-racistische uitspraken tav moslims in het algemeen en Marokkaanse moslims in het byzonder.
Hand in hand hiermee gaat de onvermijdelijke zeer kritische houding tav de Islam.
Uiteraard ben ik een voorstander van een kritische houding naar een religie toe, maar altijd met respect voor haar volgelingen en eveneens in relatie tot in dit geval de twee andere grote wereldreligies.
Opvallend is, dat de Islam veelal een aantal zaken wordt toegeschrevenm die hetzij meer traditionalistisch dan religieus gericht zijn, hetzij eveneens voorkomen bij de andere grote monotheitische religies het Jodendom en christendom.
Aangezien een en ander in het kader plaatsvindt van de sinds 11 september steeds meer toegenomen anti-Islamhetze, verontrust mij dat, mede vanuit mijn eigen achtergrond, zeer.
Ik hoop dat dat met u eveneens het geval is.
Kort geleden is tevens gebleken, dat kringen, verbonden aan Amnesty International Nederland hierdoor eveneens beinvloed zijn.
In een naar aanleiding van het mi eenzijdige thema ''Gaan Islam en mensenrechten samen'' heeft de hoofdredacteur van het Amnesty-maandblad ''Wordt Vervolgd'' zich mi eveneens schuldig gemaakt aan een ernstige impliciete stigmatisering van grote groepen moslimorthodoxen, met name in Nederland.
Al evenmin maakt hij onderscheid tussen de ook binnen de Islam zijnde zeer gedifferentieerde religieze stromingen.
Eerst vermeld ik het hoofdredactionele commentaar en daarna mijn hierop volgende reactie
Laten wij met zijn allen trachten, een stop te zetten aan deze hetze, die met name rabbijn Soetendorp deed denken aan het anti-semitisme in de dertiger jaren
Tenslotte wil ik u wijzen op het mi uitstekende initiatief van het CJO
[Centraal Joods Overleg], tot de ophanging van de stationposters:
In 40-45 moesten de Joden oprotten, Wie nu?
Laat de haat niet herleven
Hoewel betr hun Midden-Oostenopvatting niet eens met het CJO, wil ik bij
dezen nadrukkelijk mijn waardering uiten voor dit door deze organisatie
ondernomen initiatief.
Zie www.cjo.nl
Ik hoop, dat het zoveel mogelijk mensen aan het denken mag zetten.
Vriendelijke groeten
Astrid Essed
A Artikel Offenberg:
Wordt Vervolgd
Jg. 38, oktober 2005
Maandblad van Amnesty International
Oordeel zelf
Willem Offenberg, hoofdredacteur
Weer een westers vooroordeel doorgeprikt: moslims keuren extremisme in overgrote meerderheid af. De steun voor Osama bin Laden is tanende, niet alleen in het Westen maar ook in islamitische landen. Bezorgdheid over extremisme neemt toe, vooral in moslimlanden waar terreuraanslagen plaatsvonden, zoals in Indonesië en Marokko. Dat was de uitkomst van een Amerikaans onderzoek onder zeventienduizend mensen in zeventien landen, waaronder Nederland. Deze jaarlijkse barometer van het Pew Research Center uit Washington haalde ook in Nederland de voorpagina’s, maar de weergave van de enquêteresultaten was nogal subjectief. Vooral het nieuws dat ruim de helft van de ondervraagden in ons land een ongunstige indruk heeft van moslims haalde de media.
Wordt Vervolgd zag in de verrassende uitkomst een geschikte aanleiding om prominente moslims in Nederland te horen over extremisme, met als kernvraag ‘Gaan islam en mensenrechten samen?’ Hoe ver gaat steun van Nederlandse moslims aan gewapend verzet in Palestina, Irak, Kasjmir en Tsjetsjenië? En hoe verhoudt een mogelijk gunstig oordeel over zelfmoordacties in die landen zich tot soortgelijk geweld tegen burgers in Europa?
Waarom onder moslims? Lang niet alle moslims zijn immers terroristen, al lijken verreweg de meeste terroristische aanslagen door islamieten te worden gepleegd. Het antwoord is, wat de redactie betreft, evident: koranvaste moslimmigranten wekken nogal eens de indruk de westerse samenleving af te wijzen. Zij nemen de heilige teksten overwegend letterlijk. Daarin onderscheiden ze zich van Europese christenen en joden die interpretatie van het woord van hún God door de eeuwen heen aanpassen aan de moderniteit (zie ook pag 6).
Wat heeft dit alles te maken met Amnesty, waarvan de leden, vaak al even vast in de leer, de Universele Verklaring van de Mensenrechten hanteren als hun bijbel of koran? Is de vraag wel gewettigd of de islam te verenigen is met mensenrechten? Geen van in dit nummer geïnterviewde prominenten maakte er bezwaar tegen. Vraag blijft natuurlijk in hoeverre zij sociaal aanvaardbare antwoorden geven. Oordeel zelf.
Willem Offenberg, hoofdredacteur
B Mijn reactie tav de heer Offenberg:
Aan de hoofdredacteur van Wordt Vervolgd
De heer Offenberg
Geachte heer Offenberg,
Ik heb met grote verbazing kennisgenomen van uw in Wordt Vervolgd dd
october geschreven hoofdredactionele commentaar ''Oordeel zelf'', hetgeen mi niet alleen getuigt van een stuitende generalisatie van moslims en de Islam, maar eveneens van een miskenning van de oorzaken van het verschijnsel terrorisme, waarbij u daarenboven geen enkel onderscheid maakt tussen terrorisme enerzijds en gelegitimeerd verzet tegen een bezettingsmacht anderszijds.
In dit verband heb ik tevens grote bezwaren tegen het discussiethema
van de maand october ''Islam en mensenrechten: onverenigbaar''
Hierop zal ik echter in een afzonderlijk ingezonden stuk terugkomen.
Teneinde u te voorzien van een zo gericht mogelijk commentaar zal ik
mij o.a. bedienen van citaten uit uw hoofdredactionele commentaar, waarna
mijn reactie volgt.
Ter inleiding:
In de eerste plaats wil ik nadrukkelijk stellen, dat ik vanwege mijn
levensbeschouwelijke overtuiging en als lid van Amnesty International
een verklaard tegenstander ben van iedere vorm van terrorisme alszijnde een ernstige schending op het recht van leven van andere burgers, ongeacht afkomst, ras of geloof.
Dienaangaande heb ik dan ook waardering voor het door u in Wordt
Vervolgd ondernomen initiatief, een aantal prominente moslims en ex-moslims [volgens de door haarzelf gedane uitspraken is het VVD Tweede Kamerlid Hirsi Ali immers ''geseculariseerd''] te interviewen over het inderdaad zeer verontrustende verschijnsel van het toegenomen terrorisme, waarbij bij een aantal door moslims geleide verzetsorganisaties sprake is van een koppeling van terrorisme als politiek strijdmiddel aan hun interpretatie van bepaalde Koranteksten.
Eveneens is het mi inderdaad van belang, na te gaan in hoeverre door
dergelijke ideogische verzetsbewegingen bij islamitische jongeren in
Europa en de VS steun bestaat.
Hoewel ik een discussie hierover dus zeker toejuich, vind ik het van
groot belang, dat er in dezen geen sprake is van generalisatie van de Islam als religie en de impliciete stigmatisering van moslims in het algemeen als zijnde potentiele aanhangers van terroristische bewegingen.
Evenzeer vind ik het van belang, dat er niet alleen aandacht besteed
wordt aan de oorzaken van het verschijnsel terrorisme, maar dat tevens de
scheidslijn tussen terrorisme enerzijds en gelegitimeerd verzet tegen
een bezettingsmacht anderszijds, helder wordt getrokken.
Uw hoofdredactioneel commentaar:
Zoals reeds opgemerkt is mijn voornaamste bezwaar tegen uw
hoofdredactioneel commentaar , dat u een ongenuanceerd beeld geeft van
de Islam als religie en geen onderscheid maakt tussen moslimorthodoxie
enerzijds en een door aan terrorisme gelieerde bewegingen gehanteerde
opvatting van de Islam anderszijds.
Hierdoor stigmatiseert u grote groepen moslimorthodoxe gelovigen, met
name in Nederland, hetgeen een voedingsbodem kan zijn voor
impliciet-racistisch gedachtegoed.
Een ander bezwaar is het feit, dat u noch de oorzaken van het
terrorisme zichtbaar maakt, noch een duidelijk onderscheid lijkt aan te brengen tussen terrorisme en gelegitimeerd verzet.
Ik zal een en ander toelichten aan de hand van een aantal citaten uit
uw hoofdredationeel commentaar, waaronder mijn reactie volgt:
Uw citaat 1
''Hoe ver gaat steun van Nederlandse moslims aan gewapend verzet in
Palestina, Irak, Kasjmir en Tsjetsjenië? En hoe verhoudt een mogelijk
gunstig oordeel over zelfmoordacties in die landen zich tot soortgelijk
geweld tegen burgers in Europa? ''
Opvallend is in de eerste plaats, dat u met bovenstaand citaat de
indruk wekt, dat genoemd gewapend verzet a priori terroristisch van karakter is, hetgeen genendele het geval is.
Zoals u ongetwijfeld zult weten richten de respectieve overigens zeer
gediffentieerde verzetsbewegingen [met name in Irak en Tjetjenie], die
zijn ontstaan als een reactie op de bezetting van hun land of gebied, hun
verzet, naast de verwerpelijke zelfmoordacties, voor een groot deel op de
respectievelijke bezettingslegers.
Eveneens bent u uiteraard op de hoogte van het feit, dat ieder verzet
tegen een bezettingsleger internationaalrechtelijk gelegitimeerd is.
Het is dan ook van belang, dat u in uw betoog tav het Palestijnse,
Iraakse, Tjetjeense en Kashmirse verzet duidelijk het verschil tussen
internationaalrechtelijk gelegitimeerd en terroristisch verzet
aangeeft.
In de tweede plaats werpt u de vraag op, in hoeverre een eventueel
gunstig oordeel tav zelfmoordacties zou kunnen resulteren in eventuele
zelfmoordacties tegen Europese burgers.
Hiermee maakt u geen enkel onderscheid tussen een door mensen gehuldigd
gedachtegoed en de eventuele uitvoering daarvan, die slechts door een
kleine groep in de praktijk gebracht wordt.
Een dergelijke door u geventileerde opvatting kan licht leiden tot
stigmatisering van een bepaalde groep mensen en de aantasting van het
in Nederland en internationaal gehuldigde principe van vrijheid van
meningsuiting.
Uw citaat 2:
''Waarom onder moslims? Lang niet alle moslims zijn immers terroristen,
al lijken verreweg de meeste terroristische aanslagen door islamieten te
worden gepleegd''
Hoewel u terecht aangeeft, dat ''lang niet alle moslims terroristen
zijn' [uw zinsnede], vermeldt u vervolgens, dat ''wel verreweg de meeste
aanslagen door islamieten lijken te zijn gepleegd'' [uw zinsnede]
Met dit laatste toevoegsel echter maakt u zich schuldig aan een
impliciete stigmatisering van een grote groep mensen.
Welhaast ernstiger acht ik nog het feit, dat u weliswaar melding maakt
van het aantal door ''islamieten'' gepleegde aanslagen, maar geen enkele
nadere aandacht besteedt aan de achterliggende oorzaken hiervan.
Nog afgezien van het feit, of de door u gedane veronderstelling ten
aanzien van het percentage door moslims gepleegde aanslagen juist is [waarbij u gevoeglijk niet meerekent het grote aantal in Europa in verleden en heden door de ETA, de IRA en de RAF gepleegde aanslagen], bent u uiteraard op de hoogte van het feit, dat belangrijke delen van de islamitische wereld reeds decennia worden gekenmerkt door Westers politiek-militair optreden, met de Brits-Amerikaanse aanval in Afghanistan en Irak met de daaropvolgende respectievelijke bezettingen nog vers in het geheugen.
Via rapporten van uw eigen organisatie Amnesty International en Human
Rights Watch bent u tevens op de hoogte van het door middel van het gebruik van internationaal-verboden clusterbommen veroorzaakte grote aantallen burgerdoden, die in de tienduizenden zijn gelopen.
Eveneens bent u op de hoogte van de vele door Brits-Amerikaanse troepen
gepleegde mensenrechtenschendingen en oorlogsmisdaden, nog los van de
in de diverse gevangenkampen zoals Guantanamo, Abu Ghraib en Kandahar
gepleegde martelpraktijken.
Terecht is dan ook Amnesty International een actie gestart om
Guantanamo Bay te sluiten, waarvoor mijn grote waardering.
Tegen het licht van deze achtergrond mag het dan ook geen verwondering
wekken, dat een groot aantal door mij zeker afgekeurde aanslagen
afkomstig zijn door mensen of groeperingen, die uit de islamitische regio
afkomstig zijn.
Het verdient dan ook wel aanbeveling, dat u van bovenstaande informatie
bij uw beoordeling hiervan eveneens melding maakt.
Uw citaat 3:
''Het antwoord is, wat de redactie betreft, evident: koranvaste
moslimmigranten wekken nogal eens de indruk de westerse samenleving af
te wijzen. Zij nemen de heilige teksten overwegend letterlijk. Daarin
onderscheiden ze zich van Europese christenen en joden die
interpretatie van het woord van hún God door de eeuwen heen aanpassen aan de moderniteit (zie ook pag 6). ''
In de eerste plaats is in dezen opvallend en stuitend, dat u, nog
afgezien van de zeer vage definitie ''de westerse samenleving'', kennelijk geen enkel onderscheid maakt tussen moslimothodoxie en islamitisch radicalisme.
Mag ik u erop attent maken, dat uit diverse Amerikaanse onderzoekingen
is komen vast te staan, dat 99 procent van de moslimorthodoxen in de
wereld leeft volgens hun interpretatie van de Koran, maar grotendeels
praktisch a-politiek is?
Er is slechts sprake van een klein percentage politiek gerichte
activisten, die hun politiek-ideologische overtuiging en hun militaire invulling daarvan koppelt aan een eigen interpretatie van de Koran.
Ik acht uw opmerking des te ernstiger, aangezien u bovendien refereert
aan ''molsimmigranten'', in het algemeen, waarmee u mi onbedoeld een
bijdrage levert aan de reeds na 11 september en de moord op van Gogh toegenomen stigmatisering van met name de moslims in Nederland.
Een ander ernstig punt van kritiek mijnerzijds is, dat u meent, dat
''zij zich daarin onderscheiden van Europese christenen en joden die
interpretatie van het woord van hún God door de eeuwen heen aanpassen aan de moderniteit''
Ik wil u er nadrukkelijk op wijzen, dat dit genendele het geval is.
Mag ik u in dezen wijzen op de christen-fundamentalistische stromingen
in met name de VS, die in het verleden eveneens gewelddadige aanslagen
gepleegd hebben op bijvoorbeeld abortusklinieken, waarbij dodelijke slachtoffers gevallen zijn.
Eveneens wil ik u nadrukkelijk wijzen op de groep Joods-Israelische
godsdienstfanatici onder de kolonisten, die op de bezette Westelijke
Jordaanoever, met name in Hebron, een ware terreur uitoefenen tav de
daar aanwezige Palestijnse burgerbevolking.
Ongetwijfeld is u bekend, dat zij regelmatig Palestijnse boeren, die
hun oogst trachtten binnen te halen, hebben mishandeld en zelfs gedood.
Meneer Offenberg, u dient zich goed te realiseren dat uitingen van
intolerantie niet inherent zijn aan de Islam alleen, maar bij alle
grote wereldgodsdiensten componenten hebben gehad en nog steeds hebben.
Evenzeer sluit u tot mijn verbazing uw ogen voor het feit, dat de Islam
geen monolitisch geheel is, maar bestaat uit een differentiatie aan
religieuze varianten, varierend van streng orthodox tot zeer liberaal, maar eveneens dat de religieuze beleving van de Islam verschilt van stad tot platteland en ook per land verschillend wordt beleefd en geinterpreteerd, evenals christendon en Jodendom.
Tenslotte wil ik u er nadrukkelijk op attent maken, dat de Islam,
evenals het Jodendom en christendom, een religie is van vrede en naastenliefde en dat er een groot verschil is in de religie als zodanig en het misbruik van een religie, dat zoals reeds gezegd, bij iedere religie voorkomt.
Meneer Offenberg, wij leven helaas in een tijd, waarin mede door de 11
septemberaanslagen en de moord op T van Gogh in Nederland sprake is van
een toenemende anti-Islamhetze, die leidt tot verdere stigmatisering, met
als gevolg uitsluiting, hetgeen het gevaar van isolatie en toenemend
radicalisme in de hand kan werken.
Het feit, dat de Nederlandse regering een praktisch kritiekloos
bondgenoot is van de politiek van de VS speelt bij dit proces zeker eveneens een belangrijke rol.
In dezen kunnen publicisten een belangrijke invloed uitoefenen door
zonder de ogen te sluiten voor de heersende problematiek, met name onder een beperkte groep Marokkaanse jongeren en andere maatschappelijke
problemen, in hun publicaties de moslims en met name de Marokkaanse allochtonen benaderen met respect voor hun identiteit en religie.
Een belangrijk aspect in dezen is het vermijden van generalisaties, die
kunnen leiden tot een bijdrage aan onder het grote publiek reeds
heersende racistische gevoelens.
Ik ben van mening, dat met name een mensenrechtenorganisatie als
Amnesty International Nederland en u als hoofdredacteur van het aan deze
organisatie gelieerde maandblad Wordt Vervolgd, hierin een belangrijke taak hebben.
Ik spreek dan ook de hoop uit, dat u zich bij toekomstige publicaties
tav de Islam of moslims in het algemeen weer mag baseren op de grondbeginselen van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, waarbij wordt opgeroepen tot respect voor ieder mens, ongeacht ras, geloof, sociale categorie of afkomst.
Vriendelijke groeten
Astrid Essed
|
