|
|  |
Gekapt in Honduras
Anna Ensing - 16.12.2009 17:19
Vanuit Campamento, een klein dorpje op ruim 100 kilometer van hoofdstad Tegucigalpa, zet Victor Manuel Ochoa zich als president van de lokale Milieubeweging CAM in voor bosbehoud. Het is een moeizame strijd in een land waar corruptie en illegale kap door de huidige politieke situatie nog eens versterkt worden.
Vanuit Campamento, een klein dorpje op ruim 100 kilometer van hoofdstad Tegucigalpa, zet Victor Manuel Ochoa zich als president van de lokale Milieubeweging CAM in voor bosbehoud. Het is een moeizame strijd in een land waar corruptie en illegale kap door de huidige politieke situatie nog eens versterkt worden.
Weinig alternatieven
Geschat wordt dat in Honduras slechts 20% van het hout van loofbos legaal en duurzaam gekapt hout is. ‘Het probleem van de illegale houtkap kent verschillende vormen,’ legt Ochoa uit. ‘Mensen uit de omgeving hakken bomen om er houtproducten zoals meubels van te maken die ze vervolgens verkopen. Voor hen zijn er niet veel alternatieven om aan geld te komen.
Er zijn ook grote bedrijven die illegaal hout kappen, vooral voor de nationale en internationale houthandel. En er zijn bedrijven die weliswaar toestemming hebben om te kappen en over de benodigde papieren beschikken, maar die op een frauduleuze manier verkregen hebben’.
Het nationale Instituut voor Bosbehoud (ICF) is verantwoordelijk voor het toewijzen en verkopen van stukken bos. Politie behoort illegale kap te controleren. De autoriteiten zijn op de hoogte van de illegale praktijken, maar zijn veelal onverschillig of corrupt. Ochoa: ‘Corruptie zit diep verankerd in alle lagen van onze samenleving. Een afkoopsom volstaat om illegaal gekapt hout alsnog te verhandelen.’
Milieubeleid ontbreekt
Illegale houtkap of niet-duurzame houtkap staat in direct verband met een reeks andere problemen. Door de massale houtkap drogen natuurlijke waterbronnen, voorheen gebruikt door de lokale bevolking, op. Ook draagt de afname aan tropisch bos bij aan de opwarming van de aarde. Klimaatverandering zorgt op haar beurt voor plagen die bomen aantasten. In plaats van het structurele probleem aan te pakken worden de bomen rondom de plaag vervolgens gekapt, omdat dit meer directe inkomsten genereert.
Een goed functionerend milieubeleid ontbreekt, concludeert Ochoa. ‘De regering van Honduras behandelt houtkap als een fenomeen dat los staat van klimaatverandering en andere problemen.’
Bosbouwwet
In september 2007 nam de regering Zelaya de bosbouwwet aan die stelt dat bos altijd met een ‘duurzaamheidsplan’ gekapt moet worden. Ook legt de wet prioriteit bij bosbeheer door lokale gemeenschappen. Ochoa ziet grote problemen bij de naleving ervan: ‘bos wordt aan grote bedrijven verkocht, er wordt gekapt zonder duurzaamheidsplan, lokale bewoners hebben geen toegang tot het bos en wijden zich daarom aan illegale houtkap en vormen van landbouw die de grond uitputten.’
Rondom Campamento zijn stukken bos afgewisseld met veldjes waarop suikerriet, maïs of bonen worden verbouwd. Hier en daar ligt een kaalgeslagen stuk land of staan bomen die bruin uitgeslagen zijn door een plaag van snuitkevers. Sommige stukken land zijn ontbost om er vee te laten grazen. Veel vee zorgt er voor dat de aarde wordt samengeperst en geen water meer doorlaat. Hierdoor drogen waterbronnen op. Zonder goed beheer is land na veehouderij uitgeput. Een ander probleem is het veelvuldig afbranden van land voor landbouw. Jonge bomen ontwikkelen zich hierdoor met genetische afwijkingen.
Belangrijkste houtafnemers
Het grootste gedeelte van het illegaal gekapte hout uit Honduras wordt geëxporteerd. De Verenigde Staten en Europa zijn de belangrijke afnemers. Ochoa: ‘Multinationale ondernemingen uit onder andere Europa en Latijns-Amerika gaan onder de naam van een Hondurees bedrijf te werk. Zij opereren legaal via het nationale Bosbouwinstituut, maar kopen ook indirect illegaal gekapt hout van lokale bedrijven.
Volgens Ochoa is het beleid van importerende landen van groot belang. In april 2007 keurden de Verenigde Staten een wet goed die de import van illegaal gekapt hout verbiedt. ‘Het probleem is dat alleen directe handel wordt gecontroleerd. Sinds de wet is Jamaica één van de grootste houtafnemers van Honduras. Zij verkopen het hout door aan de VS.’
De bilaterale en regionale vrijhandelsverdragen met de VS die in Honduras in respectievelijk 2001 en 2006 van start gingen, dragen bij aan de ontbossing in Honduras. De Hondurese bosbouwsector kan duurzaamheid niet garanderen als tegelijkertijd de enorme vraag naar hout beantwoord moet worden. Ochoa stelt dat de vrijhandelsverdragen bepalender zijn voor het bosbehoud in Honduras dan de nationale bosbouwet. ‘De industrie vindt het belangrijker afspraken over de export na te komen dan om onze natuurlijke hulpbronnen te behouden. Zo wordt hout, net als goud en zilver, massaal geëxploiteerd. We moeten de export halt toe roepen en niet méér verkopen dan dat we duurzaam kunnen verbouwen.’
Festijn voor ondernemers
Milieactivisten lagen altijd in de clinch met de regering van Honduras. Anti-mara wetten werden zelfs toegepast om de activisten te beschuldigen van illiciete organisatie en staatsondermijnende activiteiten. President Zelaya had geen duidelijk milieubeleid, aldus Ochoa. Onder zijn regering werd minder dan 10% van het geld voor milieudoeleinden daadwerkelijk hiervoor gebruikt.’
De staatsgreep in juni dit jaar maakte de strijd om bosbehoud nog moeilijker. De regering Michelletti zette in november milieuactivist en priester Andres Tamayo het land uit en trok zijn naturalisatie in. Tamayo behoorde eerder tot dezelfde beweging als Victor Ochoa en is een internationaal erkend leider in de strijd voor milieu. Ook voor de CAM verlopen administratieve processen op nationaal niveau moeizamer na de staatsgeep.
De grote ondernemers zien ondertussen hun kansen schoon met deze nieuwe regering. ‘Zowel Hondurese als buitenlandse bedrijven kopen juist nu veel concessies, bos en andere natuurlijke hulpbronnen,’ verklaart Ochoa. ‘Er is weinig controle en ondernemers slaan hier hun slaatje uit. Honduras op het moment is als een festijn waarin iedereen alles verdeelt.’
Dit artikel is ook terug te lezen op www.laruta.nu
LA Ruta is een project van www.noticias.nl en onderzoekt, nut, noodzaak en voortgang van de millenniumdoelen in Latijns-Amerika
|
| Lees meer over: natuur, dier en mens | | aanvullingen | |
